گوش دادن

مقدمه :
وقتی یک نفر حرف می زند همه ما می‌شنویم ولی به ندرت به او گوش می‌دهیم. گوش دادن یعنی به صورت فعال به دنبال معنی و مقصود گشتن درحالی که شنیدن یک اقدام غیر‌فعال است. هنگامی که شخص به کسی گوش می‌دهد دو نفر (دهنده و گیرنده پیام) در حال فکر کردن هستند.

چرا افراد گوش نمی کنند:
بسیاری از افراد از نظر گوش دادن ضعیف هستند زیرا گوش دادن کار نسبتاّ مشکلی است و معمولاَ انسان به شنیدن اکتفا می‌کند. در واقع گوش دادن انسان را خسته می‌کند (در مقایسه با شنیدن). این موضوع نیاز به تجربه و تحلیل دارد و باید مغز به کار افتد، گوش دادن به صورتی فعال (بر عکس شنیدن) نیاز به تمرکز کامل دارد. یک انسان معمولی در هر دقیقه 150 کلمه حرف می‌زند، در حالی که ظرفیت انسان از نظر شنیدن در هر دقیقه حدود 1000 لغت است. مغز در این فاصله زمانی می‌تواند استراحت کند و نباید مشغول باشد.

نکات زیر می تواند کمک کند تا بهتر گوش کنید:
1- به چشمان گوینده نگاه کنید. ما با گوش‌های خود می‌شنویم ولی قضاوت مردم در مورد گوش دادن ما این است که آیا به چشمان آنان نگاه می‌کنیم یا خیر. تماس دو چشم باعث می‌شود که سخنگو مورد توجه قرار گیرد، کمتر به بیراهه برود و به صحبت کردن تشویق شود.

2- با حرکات چشم و ابرو گفته‌های او را تایید کنید. یک شنونده خوب از طریق حرکات غیر گفتاری می‌کوشد تا گفته‌ها‌ی گوینده را تایید کند و توجه و علاقه خود را نشان دهد. سر تکان دادن به علامت مثبت و حرکات چشم و ابرو و همزمان با آن نگاه کردن در چشمان گوینده باعث می‌شود که این پیام به او مخابره شود که فرد با تمام وجود به او گوش می‌دهد.

3- از حرکات یا عملیات اضافی اجتناب کنید. شیوه دیگر این است که فرد هیچ اقدامی نکند و بدین وسیله اعلان نماید که به جای دیگری توجه نموده است. کارهایی چون نگاه کردن به ساعت، ورق زدن کاغذ و بازی کردن با خودکار نشانه بی‌علاقگی و خستگی فرد است.

4- پرسش‌هایی را مطرح کنید. کسی که گوش می‌دهد آنچه را که می‌شنود تجزیه و تحلیل کرده و در این باره پرسش‌هایی را مطرح می‌کند. پرسش مؤید این است که شخص مطالب را فهمیده است، آنها را تجزیه و تحلیل نموده و به گوینده اطمینان می‌دهد در حال گوش دادن است.

5- تفسیر کنید. کسی که به صورتی دقیق گوش می‌دهد از چنین عبارت‌ها با جملاتی استفاده می‌کند: «فکر می‌کنم شما می‌گویید …» یا «مقصود شما این است که…» گفتن این گونه جملات از جمله ابزارهای خوبی است که ثابت می‌کند شنونده در حال گوش دادن است. همچنین صحت گفتار هم کنترل می‌شود.

6- سعی کنید حرف گوینده را قطع نکنید. اجازه دهید گوینده کلام خود را به پایان برساند و پس از آن پرسش‌های خود را مطرح نمایید. هیچگاه سعی نکنید حدس بزنید افکار گوینده متوجه چیست.

7- در صحبت کردن زیاده‌روی نکنید. بیشتر افراد تمایل دارند که بیشتر حرف بزنند و نظرات خود را ابراز نمایند و کمتر به حرف‌های دیگران گوش می‌دهند. بسیاری از ما از آن جهت گوش می‌دهیم که تنها بدین وسیله قیمت حرف‌هایی را که می‌خواهیم بزنیم، بپردازیم. حرف زدن لذت بخش‌تر است و سکوت موجب ناراحتی می‌شود، ولی نمی‌توان به صورت همزمان هم حرف زد و هم گوش داد. کسی که خوب گوش بدهد متوجه این واقعیت می‌شود و بیش از حد صحبت نمی‌کند.

سخن پایانی :
اگر گیرنده پیام خود را جای دهنده پیام بگذارد، گوش دادن جنبه جدی به خود می‌گیرد زیرا دهنده پیام از نظر نگرش، علاقه، نیاز و انتظار با گیرنده پیام متفاوت است ولی فردی که احساس همدردی کند و به اصطلاح خود را جای او بگذارد به صورتی راحت‌تر می تواند محتوای واقعی پیام را درک کند. کسی که با علاقه به پیام گوش دهد سعی می‌کند درباره محتوای پیام قضاوت نکند و به آنچه که گفته می‌شود به صورتی دقیق گوش فرا می‌دهد. هدف این است که فرد بتواند به صورتی بهتر تمام مقصود ارتباطات را درک کند بدون اینکه با قضاوت یا داوری از پیش و تفسیرهای شخصی درصدد تحریف محتوای پیام برآید.

منبع: مبانی رفتار سازمانی استیفن پی رابینز
گردآورنده: سجاد علی سالک