دعوت به تغییر سال مالی
«سال مالیاتی عبارت است از یک سال شمسی که از اول فروردین‌ماه هر سال شروع و به آخر اسفندماه همان سال ختم می‌شود اما در مورد اشخاص حقوقی مشمول مالیات که سال مالی آنها به موجب اساسنامه با سال مالیاتی تطبیق نمی‌کند درآمد سال مالی آنها به جای سال مالیاتی مبنای تشخیص مالیات قرار می‌گیرد و موعد تسلیم اظهارنامه و ترازنامه و حساب سود و زیان و سررسید پرداخت مالیات آنها چهار ماه شمسی پس از سال مالی است».
در مفاد قانون تجارت، به صراحت قانون مالیات‌های مستقیم، تعریفی از سال مالی و مالیاتی نشده است. «آغاز و پایان سال مالی شرکت در موعد تنظیم ترازنامه و حساب سود و زیان» صریح ترین اشاره ایست که در مفاد قانون تجارت آمده است. در استاندارد نحوه ارائه صورت‌های مالی برای تعریف دوره گزارشگیری آمده است: صورت‌های مالی باید حداقل به طور سالانه ارائه شود.
انتخاب سال مالی برای شرکت‌ها آزاد است و می‌تواند بر اساس یک سال شمسی انتخاب شود یا می‌تواند از هر تاریخی شروع و به یک سال بعد منتهی شود. به طور مثال سال مالی از 1/1/91 آغاز و به 29/12/91 ختم یا از 1/7/91 آغاز و به 31/6/92 ختم می‌شود. حتی می‌تواند از 11/10/91 آغاز و به 10/10/92 منتهی شود. بنابراین صاحبان سهام شرکت‌ها چه در موقع تاسیس شرکت و چه در ادامه فعالیت می‌توانند محدوده سال مالی خود را به دلخواه انتخاب، یا تغییر دهند. رسم انتخاب سال مالی از ابتدای فروردین لغایت اسفندماه در بیشتر شرکت‌ها اتفاق افتاده و دلیل آن برابر بودن با سال شمسی است. اما تغییر سال مالی، یا انتخاب سال مالی که منطبق با سال شمسی نباشد فوایدی دارد که صاحبان سهام شرکت‌ها تاکنون به آن توجه نداشته‌اند و در مصاحبه‌های صورت گرفته، بیشترشان از امکان تغییر آن اطلاعی ندارند. تغییر و انتخاب سال مالی که منطبق با سال شمسی نباشد برای این گروه شرکت‌ها پیشنهاد می‌شود:
1- شرکت‌هایی که در ماه منتهی به پایان سال مالی کمترین میزان موجودی انبار را دارند، می‌توانند محدوده‌ای را انتخاب کنند که انجام و هزینه انبارگردانی آن به سهولت و ارزان‌تر تمام شود.
2- شرکت‌هایی که تمایل دارند اطلاعات مالی سالانه آنها منطبق با شرکت‌های همکار خارجی باشد، می‌توانند سالی منطبق با سال میلادی انتخاب کنند یعنی از 11/10 لغایت 10/10 سال بعد.
3- شرکت‌هایی که عضو شرکت‌های گروه شرکت مادر هستند و سال مالی آنها با همدیگر منطبق نیست می‌توانند هماهنگ شوند.
4- شرکت‌هایی که مثلا در 4 ماهه یا 6 ماهه ابتدای سال شمسی ترافیک کاری دارند و باید جوابگوی مشتریان خود باشند، می‌توانند سال مالی خود را به نیمه دوم سال تغییر دهند.
5- شرکت‌هایی که قصد دارند دوره بستن حساب‌ها، انجام حسابرسی مالی و برگزاری مجمع و انجام حسابرسی مالیاتی تا 29 اسفندماه تمام شود، می‌توانند سال مالی منتهی به 31 مرداد ماه را انتخاب کنند.
در این صورت امور مالی وظیفه بستن حساب‌ها، تهیه صورت‌های مالی و اظهارنامه مالیاتی را در فصل پاییز انجام می‌دهد، همچنین حسابرسی مالی و مالیاتی با هزینه کمتری صورت می‌پذیرد (در نیمه دوم سال معمولا حسابرسان ظرفیت مازاد دارند) و کارکنان و مدیران از تعطیلات نوروزی و تابستان استفاده کامل می‌برند و ضمنا زمان رسیدگی ممیزین محترم مالیاتی معمولا در نیمه دوم سال صورت می‌پذیرد. بنابراین با فرصت مناسب، طرفین به بحث‌های مالیاتی می‌پردازند. از طرف دیگر تهیه دفاتر قانونی و تحویل اظهارنامه مالیاتی در زمانی انجام می‌شود که حضور ارباب رجوع در ادارات مربوطه کاهش یافته است.
بنابراین هر شرکتی می‌تواند تعریفی برای سال مالی خود انجام دهد و نسبت به تغییر آن اقدام کند. بیش از 99 درصد شرکت‌ها سال مالی شمسی را انتخاب کرده‌اند که با مطالعه موضوع فعالیت شرکت، ترافیک کاری، مباحث پرسنلی، مراجعات به ادارات و سازمان‌های دولتی و سایر مثال‌هایی که در این نوشتار آمده است می‌توانند نسبت به تغییر سال مالی اقدام کنند. اگر این اقدام صورت پذیرد پله‌ای از ارتقای فرهنگ شرکت داری طی شده است (در مورد نحوه تغییر آن حتما با بازرس شرکت مشاوره شود).
برگرفته از روزنامه دنیای اقتصاد مورخ پنج‌شنبه 11 خرداد 1391
گردآورنده: سهیل رحمانزاده